Pittig “Karakter” staat als een huis

 
HANS VAN DAM
ROTTERDAM
 
“Karakter” door Theaterbedrijf Bonheur. Bijgewoond: 28 maart 2008 in het Bonheur Theater. Nog te zien t/m 27 april.
 
Vier sterren ****
 

“Ik sta aan de Boompjes en zie mijn zon schijnen”. De jonge ambitieuze Katadreuffe heeft het, ondanks zijn zwijgende moeder en de onmenselijke sabotage van zijn vader, uiteindelijk toch tot advocaat geschopt. Het zijn onvergetelijke, welhaast mythische karakters die oprijzen uit Bordewijks beroemde roman uit 1938. Om deze karakters op het toneel tot leven te brengen gaat regisseur Sonneveld een intrigerend experiment aan. Hij plaatst de hoofdpersonen in een ruimtelijke installatie met labyrint-achtige structuur. Hierbinnen moeten ze het zwijgen verwoorden dat de menselijke onmacht verbeeldt. Sonneveld weet dit prikkelend te brengen door de acteurs naast hun eigen stem ook beschrijvingen van de situatie te laten uitspreken, zoals in het boek gebeurt. Zo ontstaat er ook een labyrint-achtige taalbouwsel dat veel van de acteurs, maar ook van de toeschouwer vraagt. Je staat met één voet in de roman, en tegelijkertijd moeten de acteurs de karakters invoelbaar maken. Niet voor niets noemt Sonneveld dit hogeschool acteren.
In het begin lijkt de voorstelling wat stroef, maar gaandeweg komt het raderwerk op gang. Mede dankzij het ingenieuze lichtplan, dat veel diepte in de installatie brengt, staat de voorstelling uiteindelijk als een huis. De voorstelling leeft,  evenzeer als het beroemde boek: het zijn niet de goden, maar de mensen zelf die hun noodlot oproepen. Dezelfde koppigheid die moeizaam naar de zon streeft, kan ons evengoed diep laten vallen. Heel diep.